Atmosferin Özellikleri Hakkında Bilgiler

 

Atmosferin özellikleri, yer çekimin etkisiyle dünyayı çevreleyen gaz tabakasına atmosfer denmektedir. Atmosfer, güneşten gelen zararlı ışınları tutmakta; yaşam için gerekli olan gazları içerisinde barındırmakta; dünyanın aşırı ısınma veya soğumalarına engel olmakta; güneş ışınlarının yayılmasına yardımcı olarak gölgede kalan kısımların da aydınlanmasını sağlamakta; meteorolojik olayların gözlemlenmesini sağlamakta; ışığı, sesi ve sıcaklığın geçmesi ve iletilmesini sağlamakta ve uzaydan gelen meteorların parçalanmasını sağlamaktadır.

Atmosferin özellikleri ise şu şekilde sıralanabilir:

1. Atmosferin alt katları daha sıcaktır. Bunun sebebi ise atmosferin yerden yansıyan ışınlarla ısınmasıdır.
2. Atmosferin kalınlığı kutuplarda az, ekvatorda fazla durumdadır.
3. Kalınlığı ortalama olarak 10.000 km 'dir.
4. Atmosfer kalınlığı yerden yukarı doğru çıktıkça azalmaktadır.
5. Ağır olan gazlar alt tabakada bulunurken, hafif olanları üst tabakada yer almaktadır.
6. Her daim bulunan aynı zamanda miktarı değişmeyen gazlar; %78 azot, %21 oksijen ve geri kalan %1 'lik kısım ise asal gazlardır.
7. Her daim bulunan fakat miktarı değişen gazlar ise; kardondioksit ve su buharıdır.
8. Her daim bulunmayan gazlar ise ozon ve tozlardır.
9. Atmosfer renksiz ve saydam durumdadır. Fakat atmosfer içindeki su buharı güneşten gelen ışınları bir prizma gibi kırmakta ve bu sayede beyaz ışınların mavi görünmesine neden olmaktadır. Atmosferin mavi görünüşü deniz ve okyanusların üzerine yansımakta normalde renksiz durumda olan su kütlelerinin mavi görünmesine neden olmaktadır.
10. Atmosferde bulunan gaz oranlarının değişmesi iklim değişikliklerine sebep olmaktadır. Mesela, atmosferin %0,3 'nü oluşturan CO2 'nin iki katına çıkması halinde yeryüzünde sıcaklık artmakta, CO2 'nin yarıya düşmesi halinde ise sıcaklık azalmaktadır.

Atmosferin katmanları;

Atmosfer; 6 katmandan oluşmaktadır.

1. Troposfer, 
2. Stratosfer, 
3. Mezosfer, 
4. Şemosfer, 
5. iyonosfer,
6. Enzosfer 

Troposfer, atmosferin yeryüzüne temas eden, alt, gazların %75 'inin bulunduğu, yerden yüksekliğinin 6 - 16 km arasında değiştiği tabakadır. Stratosfer, troposferin üstündeki, sıcaklığın her yerde -50 derece, üst sınırının yerden 25- 30 km yükseklikte olduğu tabakadır. Mezosfer, kalınlığı 30- 80 km arasında olan, ozonosfer ve kemosfer olarak iki kısımdan oluşan katmandır. Şemosfer, stratosfer ve iyonosfer arasındaki, üst sınırı yerden 80 - 90 km yüksekte olan katmandır. İyonosfer, morötesi ışınlarının molekülleri parçalar haline getirdiği, radyo dalgalarını yansıtan, üst sınırının yerden 250 - 300 km yüksekte olduğu katmandır. Ekzosfer, en üstte bulunan, yerçekiminin azlığından kaynaklı gazların çok seyrek olduğu, hidrojen ve helyum gibi hafif gazların bulunduğu, atmosfer ile uzay arasındaki geçiş alanı olan, üst sınırının yerden 10.000 km yüksekte olduğu kabul edilen katmandır.

Atmosferde bulunan gazların özellikleri;

Atmosferde bulunan gazların %75 'i ile su buharının hepsi troposferde bulunmaktadır yere ve zaman göre oranı en çok değişen gaz su buharıdır. Su buharı yeryüzünün aşırı ısınıp soğumasını engellemekte ve yağmur, bulut, sis gibi hava olaylarının meydana gelmesini sağlamaktadır. 

Karbondioksit ise atmosferin güneş ışınlarını saklama ve emmesine yardımcı olmaktadır. Havada bulunan CO2 miktarı arttıkça sıcaklık artmakta, azaldıkça sıcaklık azalmaktadır. Ozon ise hava içindeki oksijenin mor ötesi ışınlar etkisine girerek dönüşmesi sonucu oluşmaktadır. İçinde hayatın gelişmesine olanak tanımayan ozon gazı, atmosferin üst katmanlarında UV ışınlarını emerek yeryüzünü yaşanabilir hale getirmektedir.