Dünya Atmosferi Nedir ?

Dünya Atmosferi, Yerküreyi çepe çevre saran gaz tabakasına atmosfer adı verilmektedir. Dünyada yaşamın olabilmesi için gereken ortamı oluşturan bu tabaka canlıların solunum yapmasını, hava sıcaklığını ve hava olaylarının oluşmasını sağlamaktadır

. Dünya atmosferi, yeryüzünü zararlı olan bir kısım güneş ışınlarından korur ve havanın ısısının uzayın boşluğuna dağılmasından engeller. Bir başka görevi de dünyaya çarpması muhtemel küçük asteroit parçalarının parçalanarak toz halinde yeryüzüne inmesini sağlamaktadır.

Atmosferin yerçekimi etkisiyle yerkürenin etrafında durduğu bilimsel olarak ifade edilmektedir. Son zamanlarda bazı bilim insanları yer çekiminin olmadığını, atmosferin basıncıyla maddelerin yerkabuğuna doğru itildiğini ifade etmektedirler. Atmosfer tabakası içerisinde çeşitli gazlar bulundurmaktadır. Bunlar % 78 azot, %20 oksijen, %1 su buharı ve %1'lik diğer dilimde ise karbondioksit, hidrojen, neon, kripton, helyum, ksenon gibi gazlardır.

Troposfer Katmanı: Atmosferin yeryüzüne en yakın ve temas eden katmanıdır. Atmosferdeki gazlar en yoğun biçimde troposferdedir. Gazların % 75'i, su buharının tamamı troposferdedir. Bu katmanın kalınlığı ekvator kuşağında 17 km, kutuplarda ise 10 km civarındadır. Bu tespite göre kutuplardan ekvatora doğru troposferin kalınlaştığı görülmektedir. Kutuplarda ince olmasının nedeni ise havanın daha soğuk olmasından dolayıdır. Soğuyan hava büzüşmektedir; ısınan hava da genleşmektedir. Yer yüzüne çarpan güneş ışınları yansır ve sıcaklığın yer kabuğundan yukarı doğru ısıyı verir. Bu sebeple de yer kabuğuna yakın olan yerde hava daha sıcaktır. Yükseldikçe sıcaklık düşer.

Stratosfer Katmanı: Birinci katman olan troposferden sonra 50 km yüksekliğe kadar olan bu katmanda su buharının olmayışından dolayı dikey hava hareketleri oluşmaz, yatay hava hareketleri görülür. Bu özellikle oluşabilecek kirlilikler kalıcı olmaktadır. Stratosferde yer çekimi daha azdır. Stratosferde hava sıcaklığı her yerde aynıdır. Sıcaklık genelde -45°C'dir.

Mezosfer Katmanı: Bu katmanda bulunan güneşten dünyaya gelen ultraviyole ışınlarını tutan ozon gazlarını bulunduran ozonosfer ile gazların iyonlarına ayrılmaya başladığı kemosfer bölümlerinin yer aldığı mezosfer katmanı stratosferden itibaren 80 km yüksekliğe kadar görülen katmandır. Atmosfere giren küçük asteroitler bu katmanda sürtünmenin etkisiyle buharlaşarak yok olurlar.

Termosfer Katmanı: Güneş ışınlarının yoğun olarak hissedildiği termosferde sıcaklık 200 °C ile 1600 °C arasındadır. Katmanın kalınlığı 400 km civarındadır. Gazlar artık bu katmanda tamamen iyon haldedir ve iyonlar arasında elektron alışverişi çok hızlıdır. Elektronların akışı hızlı olduğundan dolayı radyo dalgaları ve diğer sinyaller en iyi biçimde iletilir.

Ekzosfer Katmanı: Dünyaya en uzak ve atmosferin en dışındaki katmandır. Kalınlığı tam olmamakla birlikte 10.000 km'yi bulduğu tahmin edilmektedir. Hidrojen ve helyum moleküllerinden oluşmaktadır. Gazlar çek seyrektir. Moleküller bir birlerine çarpmadan kilometrelerce yol alabilmektedirler. Dünyadan gönderilen uydular bu katmanda gezinmektedirler.