Uranyum “kar taneleri” ölü yıldızlarda termonükleer patlamaları tetikleyebilir mi ?

 

Beyaz cüceler uranyum kristallerinin sebep olduğu nükleer fisyona karşılık olarak süpernovaya dönüşebilir. 1a tipi süpernova denilen yıldız patlamaları yeni bir araştırmanın öne sürdüğüne göre ölü yıldızların çekirdeklerinde biriken uranyum “kar taneleri” ile tetiklenebilirler. MPIA, NASA, CALAR ALTO GÖZLEMEVİ

Fizikçiler, termonükleer bombanın kozmik bir versiyonuyla küçük uranyum kristallerinin bir ölü yıldız içerisindeki büyük kütleli patlamaları tetikleyebileceğini ileri sürüyorlar.

Araştırmacıların dikkat çektiği “ölü yıldızlar”, beyaz cüceler olarak bilinen, Güneş’in yarı kütlesine sahip ve yoğunluğu oldukça yüksek olan yıldızlardır. Beyaz cüceler yaşamlarının son evresindedir ve yaş aldıkça yavaş yavaş soğurlar. Bu süreçte, uranyum gibi ağır elementler kristalize olmaya başlar ve yıldızların çekirdeklerinde “kar tanelerini” oluştururlar.

 Esasında bir beyaz cüce iç basınç oluşturamaz, iç basınç oluşumuna neden olacak tüm olaylar (füzyon gibi) durmuştur. Fakat bir beyaz cüce içerisindeki tüm maddeler yerçekimi etkisiyle içeri doğru sıkışır ve eğer yeteri kadar uranyum yığını bir araya gelirse -yaklaşık bir kum tanesinin kütlesi kadar- nükleer füzyon tepkime zincirinin başlamasına ya da atom çekirdeğinin bölünmesine neden olurlar.

İki fizikçi 29 Mart günü Pyhsical Review Letters’da yayımlanan bir makalede bu reaksiyonların yıldızdaki sıcaklığı arttırıp nükleer füzyon (atom çekirdeğinin birleşmesi) oluşturarak yıldızı yok ettikleri devasa bir patlamayı hesaplamışlardı. Illinois Devlet Universitesi’nden Matt Caplan, Uranyum taneciklerinin etkisinin fisyon tepkimelerinin füzyonu tetiklediği çok güçlü termonükleer bir silah olan hidrojen bombasına benzediğini söylüyor ve bu senaryonun hâlâ varsayımsal olduğunu kabul ediyor. Görünüşe bakılırsa, Uranyum kar tanelerinin gerçekten yıldızsal detanosyanlara (patlama/infilak etme) sebep olup olmayacağını saptamak için daha fazla araştırmaya ihtiyacımız var.

Beyaz cücelerin patlamaya yatkın olduğu biliniyordu ve patlamaların kökeni “1a tipi süpernovalar” olarak adlandırılıyordu. Bu tür patlamalar beyaz cücelerin etrafında döndüğü yıldızı yutmaya başlamasıyla gerçekleşir. Araştırmacıların uranyum kar tanesi fikri, Tip 1a süpernovalarının başka bir yıldıza ihtiyaç olmadan çok küçük bir kısmını açıklayabileceği tamamen yeni bir düzenektir.

Kaynak: https://www.sciencenews.org/article/dead-stars-uranium-snowflakes-thermonuclear-supernova-explosions

https://imagine.gsfc.nasa.gov/science/objects/dwarfs2.html