Atmosferin Tabakaları Nelerdir ?

 

Atmosfer Tabakaları; Atmosfer; Yerçekimininde etkisiyle dünyayı çevreleyen ve gazlardan oluşan bir örtüdür. Atmosferi çevreleyen bu gazlar genel olarak gezegenin yanardağ etkileriyle ortaya çıkar. Bu gazların %70'i azot %21'oksijen ve %1'lik kısmı ise diğer gazlar oluşturmaktadır. Atmosfer yeryüzündeki canlılar için bir koruyucu katmandır zararlı güneş ışınlarını yeryüzüne ulaşmadan emer ve uzay boşluğunun soğuğunun dünyaya ulaşmasına engel olmaktadır.

Atmosferin Tabakaları

Bu tabakayı oluşturan gazların yoğunluğu ve bileşenleri birbirinden farklı olduğu için herbiri birer katmandan oluşur. Atmosfer toplam 5 tabakadan oluşmaktadır.

• Troposfer Nedir ?: Atmosferin yere değen en alt kısmıdır ve gaz yoğunluğu olarak en yoğun katmandır. Bu katmanın kalınlığı 16,17 km  bu kalınlık enlemlere göre değişmektedir 45°enlemlerinde 12 kilometre iken kutuplarda ise 9 ile 10 km arasındadır. Bu kalınlığın ekvatora ve kutuplara gidildikçe azalmasının nedeni ise ekvatorda ısının hafifleyerek yükselmesi ve merkezkaç kuvvettinin etkin olması, kutuplarda ise ısının soğuyarak çökmesi ve merkezkaç kuvvetinin etkin olmamasıdır. Bu tabaka atmosferin en önemli tabakasıdır. Çünkü atmosferde bulunan gazların %70 ve su buharının tamamı bu katmanda bulunur. Bütün meterolojik olaylarda bu katmanda gelişir. Bu katman genellikle yerden yansıyan güneş ışınları ile ısınır ve doğal olarak en sıcak katmandır diyebiliriz. Yerden yükseldikçe her 200 metrede 1 derece azalır.
• Stratosfer Nedir ?: Troposferden sonraki katmandır ve 50 km'ye kadar uzanır. Yatay hava hareketleri olan rüzgarlar bu katmanda görülür. Sadece rüzgarların bu tabakada oluşması da başka tabakalar ile stratosfer tabakası arasında bir taşınım olmamasına yol açar. Bu tabakada herhangi bir sıcaklık değişimi olmaz katmanın ısı derecesi -45'dir. Bu tabakada yerçekimi azaldığından cisimler gerçek ağırlığını kaybederler. Tabakanın üst kısmında ozan gazları bulunur ve bu gazlar güneş ışınlarının çekerek ısınmayı kolaylaştırmaktadır.



• Mezosfer Nedir ?: Stratosferden sonra 50 km uzanır. İki kısımdan oluşur: Ozonosfer: Bu kısımda ozon gazları bulunur ve güneşten yeryüzünegelen ultraviyole ışınlarını tutar bu yüzden de canlılar için koruyucu bir katmandır. Kemosfer: Zararlı ışınların bir kısmı ise burada tutulur ayrıca bu kısımda gazlar iyonlarına ayrılmaya başlar.
• Termosfer Nedir ?: Mezosferden sonra 400 km'ye uzanan tabakadır. Güneşe yakın olduğu için güneşışınları çok yoğun hissedilmektedir. Sıcaklık güneşin etkisiyle birlikle 200 ile 600 dereceye kadar çıkabilmektedir. Gazlar bu tabakada iyonlara tamamen ayrılır ve iyonlar arasındaki elektron alışverişi oldukça artar. Bu özellik sayesinde de habarleşme ve radyo dalgaları mükemmel iletilir.
• Ekzosfer Nedir ?: Atmosfer Tabakalırının en üst kısmıdır. Azmiktarda hidrojen ve helyum atomlarından oluşur. Kesin olarak belirlenememekle birlikte yerden yüksekliği 10.000 km olduğu düşünülmektedir. Bu katmandan sonra ise uzay boşluğu başlamaktadır.  Uyduların gönderildiği katmandır ve yerçekimi tamamen yoktur ve gazlar çok azdır.

Atmosferin tabakaları ise yeryüzünün korunmasında önemli rol oynamaktadırlar.