HEMOROİD (BASUR) NEDİR ?

Halk arasında basur olarak adlandırılan Hemoroidler, anal kanalın üst kısmında genişlemiş damar yumaklardan oluşmaktadır. Halk arasında genellikle basur ya da mayasıl olarak bilinmektedir. İç ve dış hemoroidler olarak 2’ye ayrılır. Zamanla altta yatan nedenlerle birlikte anal kanalda yerleşen genişlemiş toplar damar yumakları makatın dışına doğru çıkmaktadır.

Genel anlamda; anal kanaldaki toplardamarların genişlemesi (varis) şeklinde ortaya çıkan alevlenmelerle seyreden bir hastalıktır. Defekasyon(=dışkılama) yaptığımız bölgeye ANAL KANAL, çıkış kısmına ise ANÜS(=MAKAT) diyoruz. Halk dilinde hemoroid BASUR diye bilinir.Görülme sıklığı %4.5 civarındadır. Ancak hastaların 1/3 i hastanelere ve proktoloji kliniklerine başvurmaktadır. 2/3 lik geri kalan kısmı ise utanma, sıkılma, yöresel tedaviler vs. Gibi nedenlerle gelmemektedirler.

Hemoroid (basur) neden olur?

• Bağırsak alışkanlığında değişiklikler (kabızlık, ishal)
• Gebelik ve doğum
• Sedanter yaşam
• Bazı spor etkinlikleri (ata binmek, bisiklet sürmek vs)
• Çeşitli meslek grupları (sürekli oturanlarda şoförler, pilotlar)
• Alkol alışkanlığı
• Pelvik bölgesinde yerleşen tümörler, karın bölgesinde ascites oluşumu
• Kalın barsak kanseri

Hemoroid Tanısı nasıl konulur?

Bu şikayetlerle doktora başvuran hastanın şikayetleri dikkatlice dinlendikten sonra yapılan anal muayene genellikle genç hastalarda tanı ve teşhis için yeterli olmaktadır. Rektal kanama şikayeti ile gelen hastalara rektoskopi tavsiye edilir. 40 yaş ya da üstü kabızlık şikayeti ile gelen ve yapılan anal muayenesinde hemoroid saptanan tüm hastalarda kolonoskopik tetkik tavsiye edilmektedir. Genelde altta yatan bir kalın barsak tümörü olmadığı ekarte edilmelidir. Bazen hemoroid tek başına kalın barsak kanserinin belirtisi olabilmektedir.

Görerek (İNSPEKSİYON) Teşhisi: anal bölgenin, genel cerrah, proctolog veya aile hekimi tarafından; diz-dirsek(secde) pozisyonundaki hastanın hemoroid memelerinin gözlenmesi ile konulur. Her iki elde eldiven vardır ve baş parmaklar anal bölgeyi olabildiği kadar açmalıdır.

PARMAK İLE (REKTAL TUŞE)DOKUNARAK TEŞHİS) : Anal kanal hastalıklarının anlaşılması için , eldivenli parmağın vazelinlenmesi va anal kanalda ilerletilmesi ile uygulanan bir muayene yöntemidir. Erişkinde işaret parmağı, çocuklarda serçe parmağı kullanılır. Kanalda iç ve dış hemoroidleri polip, tümör, abse, fissür(çatlak), yabancı cisim, barsak daralmaları, kapama kasının fonksiyonel kapasitesi hakkında doktorunuza bilgi veren bir yöntemdir.

Hemoroidin dereceleri

1. Derece hemoroid: En önemli şikayet kanama olmasıdır. Hemoroidler rektoskopi sırasında belli olmaktadır. 2. Derece hemoroid: Kanama ve kaşıntı rahatsızlığıyla şikayetler görülür. Hastanın ıkınması ile anal muayene esnasında saptanır. 3. Derece hemoroid: Hastada Kanama, kaşıntı ve makatta ıslaklık hissi şikayetleri ile başvurulur. Anal muayenede prolabe yani makatın dışında hemoroid pakeleri görülmektedir. Muayene ile içeriye gönderilebilir. 4. Derece hemoroid:Kaşıntı Kanama, akıntı ve ağrı şikayetleri görülmektedir. Muayene ile içeri redükte edilemeyen şişlikler belirlenir.

ANAL KANAL İÇİNE BAKILMASI: Bu amaçla ANOSKOP, PROKTOSKOP VE REKTOSKOP ismi verilen özel aletlerin vazelinlenerek anal kanal içerisine dikkatlice itilmesi ve dışardan ışık düşürülerek barsak son kısmının gözlenmesi amaçlı teşhis yöntemidir. Özel aletlerin genişlik ve uzunlukları farklı olup, hastaya göre planlanmalıdır.

Hemoroid (basur) belirtileri nelerdir?

• Rektal kanama (hastanın makatından gelen taze kırmızı renkli kanama)
• Ağrı
• Makatta ele gelen şişlik
• Akıntı, makatta ıslaklık hissi
• Kaşıntı

Bu rahatsızlıklarla başvuran hastalarda anal fissür, perianal fistül, perianal abse ve tromboz görülen diğer hastalık teşhisleridir. Ağrı iç hemoroidlerde çok geç bir bulgudur. İlk döneminde ağrı varsa tromboze hemoroid, perianal abse, anal fissür akla gelmelidir.

En önemli belirtileri ; ELE GELEN ŞİŞLİKLER (MEMELER) ve KANAMA olarak karşımıza çıkmaktadır.
Kanama dışkılama esnasında ve sonrasında olup, parlak kırmızı renkte ve ağrısızdır. Aşırı ıkınma ile kanama artabilmekte ve püskürme tarzında olabilmektedir. Çok ileri kanamalı formları ,hastalarda ANEMİ (KANSIZLIK) sebebi olabilmektedir. AĞRI hastaların %20’sinde görülmektedir. Tromboze, ülsere, kangrene hemoroid dediğimiz şiddetli tablolarda ve dışkılama esnasında daha sık ortaya çıkmaktadır. HİPERTANSİYON kanamalı hemoroidlerde eşlik eden hastalık olma özelliğindedir.Nadiren sümüksü (mukuslu) akıntı,kaşıntı, kabızlık ishal gibi yan bulgular olabilir.

HEMOROİD SINIFLANDIRMASI NASIL YAPILIR ?
BİRİNCİ DERECE: Anal kanaldaki dişli çizginin (linea dentata) üzerinde venöz yapı artışıyla oluşurlar. Anüs dışına çıkmazlar, aşırı kabızlıkta kanama yapabilirler. Rektal tuşe ve anaskopla teşhis edilirler.
İKİNCİ DERECE: Anal kanaldaki çizginin altına doğru ilerleyen iç hemoroidler mevcuttur. Dışkılama esnasında anüs dışına çıkar, sonrasında ıkınma bitişiyle anal kanal içine dönerler.
ÜÇÜNCÜ DERECE: Bu hemoroidler büyümüşlerdir. Gözle görülürler. Anal kanal dışına çıkan hemoroid pakeleri (memeleri) elle ittirmeyi takiben geri gidebilirler.
DÖRDÜNCÜ DERECE: çok ilerlemiş hemoroid tipidir. Pakeler (memeler) sürekli dışarıda kalmakta ve kanal içerisine itilselerde geri çıkmaktadırlar.
HEMOROİD İNTERN (İÇ HEMOROİD)ç 1 VE 2. Derece hemoroidleri tanımlamaktadır.
HEMOROİD EXTERN (DIŞ HEMOROİD) 3 Ve 4. Derece hemoroidleri tanımlamaktadır.

Hemoroid tedavi yöntemleri Nedir ?

1. Hastanın barsak fonksiyonlarının düzenlenmesi altta yatan kabızlığın giderilmesi,
2. Diyette bol lifli gıdalara öncelik verilmesi, günlük su alımının arttırılması ortalama iki litre su içilmesi,
3. Lokal krem ve pomatlar,
4. Cerrahi tedavi :
   • Skleroterapi
   • Bant ligasyon
   • Klasik cerrahi operasyonla hemoroidektomi ameliyatı genel anestezi altında yapılır. Hastanede yatma süresi ortalama 1 gündür.
   • Lazer tedavisi ( Nd-yag lazer tekniği ile genel anestezi altında yapılır ve ameliyat süresi beş ile onbeş dakikadır. Hastanın ameliyat sonrası ağrı en az olan yöntemdir. Hastanın işe dönme süresi daha kısadır. Üçüncü dereceye kadar olan hemoroidlere uygulanmaktadır.

    Kalın bağırsağın anüse yakın yerinde meydana gelen şişliğe denir. İç ve dış hemoroid olmak üzere iki şekli vardır. Aşırı şişman kimselerde, kabızlık sırasında fazla ıkınmalarda, fazla mushil (söktürücü) kullanmaktan, hamilelikte, kalın bağırsağın anüsten önce gelen bölümünde tümör bulunması halinde hemoroid vakalarına sık rastlanır.

    Belirtileri:
* Birçok durumlarda hemoroid anüs dışına taşar ve ancak elle içeri itilebilir.
* Dışkılama sırasında kanama görülür.
* Anüs çevresi kaşınır.
* Hemoroidin iltihaplanması halinde ağrı yapar. 

    Ne Yapmalı?
* Hafif vakalarda kaşıntı giderici ve yumuşatıcı merhemler verilir.
* Doktor uygun gördüğü takdirde hemoroid içerisine büzücü bir ilaç injekte edebilir.
* İleri vakalarda kesin tedavi ameliyattır.
* Dışkılama sonunda anüs çevresi çok temiz olarak yıkanmalı; ağrılı durumlarda soğuk kompres uygulanmalıdır.